niedziela, 2 kwietnia 2017

"Krzyżacy"

polski film historyczny z 1960 roku oparty na powieści Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem.Oficjalna premiera filmu odbyła się 2 września 1960,mimo,że jego pierwszy publiczny pokaz miał miejsce 15 lipca 1960(w 550 rocznicę bitwy pod Grunwaldem),w łódzkiej Hali Sportowej.Wbrew powszechnie panującej famie nie był to pierwszy polski film kolorowy takim był obraz"Wesele Księżackie"[z 1937 roku,a po wojnie"Przygoda na Mariensztacie"z 1953 roku."Krzyżacy"są najbardziej dochodowym filmem w historii polskiej kinematografii,absolutnym hitem i filmem o największej oglądalności.Obejrzało go 2 miliony widzów w ciągu kilku miesięcy,14 milionów w ciągu pierwszych czterech lat,a ponad 32 mln do 1987 r.W ZSRR miał 29,6 milionów widzów,w Czechosłowacji 2,65 mln,a we Francji 1 mln.

Fabuła
Akcja filmu toczy się na przełomie XIV i XV wieku.
Główne wątki opowieści to:
  • wątek polityczno-historyczny konflikt polsko-krzyżacki i wielka wojna w 1410 roku z Krzyżakami
  • wątek miłosny miłość Danusi(córki Juranda ze Spychowa) i Zbyszka z Bogdańca oraz miłość Jagienki Zychówny do tego samego mężczyzny
  • historia Juranda ze Spychowa
Za najsłynniejszą scenę filmu uważa się bitwę pod Grunwaldem wielki obraz batalistyczny w finale.Scena bitwy złożona z 152 ujęć trwa 15 minut.
Obsada
Plenery
Informacje dodatkowe
  • Film był pierwszą polską megaprodukcją,w której powstanie zaangażowane były ówczesne najwyższe władze państwowe(z I sekretarzem PZPR Władysławem Gomułką włącznie).Do filmu wykonano 28 tysięcy kostiumów i uczestniczyło w nim 10 tys.statystów i 470 koni.Jego ogromny jak na owe czasy budżet(w zależności od źródeł 30-38 mln.zł.)pozwalał na nakręcenie 11 średniej długości filmów fabularnych
  • Pierwsze ujęcia zarejestrowano 3 sierpnia 1959.Była to scena nocnego polowania Zbyszka z Bogdańca na niedźwiedzia.Ostatnim nagranym ujęciem była scena wyginania topora podczas przyjęcia na zamku u Wielkiego Mistrza Krzyżackiego
  • Podczas realizacji filmu Mieczysław Kalenik złamał sobie nogę,ale aby nie zakłócać harmonogramu zdjęciowego,uczestniczył w zdjęciach z nogą w gipsie,co skrzętnie maskowano
  • Film kręcono panoramicznym obiektywem na taśmie filmowej Eastmana,a obróbkę wykonano w laboratorium w Paryżu
  • W filmie występuje postać,której nie ma w powieści Sienkiewicza.Jest to brat królewski,książę Lingwen-Semen Olgierdowicz,książę mścisławski i przejściowo Nowogrodu Wielkiego,a pod Grunwaldem dowodzący także słynnymi pułkami smoleńskimi.Sienkiewicz nie pisał o nim,ponieważ w XIX wieku nie wiedziano w ogóle,że Lingwen brał udział w słynnej bitwie
  • W scenie przed bitwą,gdy król naradza się z innymi w namiocie,ma na sobie złoty pas w wieże.Po wyjściu z namiotu już go nie ma,lecz gdy do niego wraca,ma go z powrotem
  • Po bitwie,gdy rycerze rzucają pod nogi króla sztandary,dwóch rycerzy kładzie przed nim ciało Ulricha von Jungingena na noszach,on mówi:„Oto jest ten,który jeszcze dziś rano,mienił się być wyższym nad wszystkie mocarze”.Po tych słowach Jungingena już nie ma,bo sekwencja rzucania sztandarów została powtórzona
  • W słynnej scenie,w której posłowie krzyżaccy ofiarują Jagielle dwa nagie miecze,król krzyżuje je siedząc w rzeczywistości na„koźle”wypożyczonym z sali gimnastycznej jednej z pobliskich szkół.Pierwotnie Emil Karewicz miał siedzieć w tej scenie na koniu,lecz szczęk krzyżowanych mieczy sprawiał,że zwierzę się płoszyło.Dzięki temu,że postać króla trzeba było w tej sytuacji filmować od dołu,powstał jeden z najbardziej pamiętnych obrazów z tego filmu
  • Leon Niemczyk,aktor grający Fulko de Lorche’a wspomniał,że w scenie wyginania topora podczas przyjęcia na zamku Wielkiego Mistrza Krzyżackiego,przy którymś z kolei dublu gumowy topór zastąpiono(dla żartu)prawdziwym.Aktor,który wyginał topór,tak długo się męczył,aż powiedział do reżysera:„Nie dam już rady”
  • W jednym ze skeczy Monty Pythona o chorobie Henry’ego Thripshawa wykorzystano sceny z Krzyżaków,choć napis na początku jednej ze scen głosi„Syria 1203”
  • Na potrzeby filmu uszyto w Łodzi sześćdziesiąt chorągwi i flag według zachowanych opisów historycznych.Cztery z nich zaginęły,bądź zostały skradzione,w czasie transportu na plan filmowy
  • Kierownik produkcji,Zygmunt Król zasugerował reżyserowi,żeby topory używane w filmie wykonać z gumy,tak aby podczas kręcenia żaden z aktorów nie zrobił sobie nimi krzywdy
Film a rzeczywistość historyczna
Obraz bitwy pod Grunwaldem przedstawiony w filmie w kilku kwestiach odbiega od faktycznego przebiegu wydarzeń historycznych:
  • Zastosowanie przez Krzyżaków wilczych dołów jest mało prawdopodobne.Obie armie przybyły na pole bitwy dopiero rankiem 15 lipca 1410 i dla obu stron spotkanie z siłami przeciwnika było zaskoczeniem.Krzyżacy nie mieli po prostu dość czasu na przygotowanie tego rodzaju zasadzki
  • Film sugeruje,iż armię krzyżacką wspierała znaczna liczba„gości zakonu”,czyli rycerzy przybyłych z Europy Zachodniej.Tymczasem pod Grunwald na pomoc Zakonowi przybyło znacznie mniej takich rycerzy niż w poprzednich latach(np.wyprawach na Litwę przed przyjęciem przez nią chrztu) i było to rycerstwo głównie,choć nie jedynie,z krajów niemieckojęzycznych
  • W składzie wojsk królewskich nie było oddziałów piechoty sformowanych jako odrębnych jednostek taktycznych i organizacyjnych
  • Wielka chorągiew Ziemi Krakowskiej upadła wprawdzie w pewnym momencie bitwy na ziemię,lecz nie ma dowodów,że jak to przedstawiono w filmie,znalazła się na dłuższy czas w rękach Krzyżaków
  • W filmie widać kilku rycerzy noszących sabatony(metalowe trzewiki,element zbroi ochraniający stopy).W rzeczywistości elementy te nie były znane w Europie na początku XV wieku
Nagrody i festiwale
Film został uznany przez amerykańskiego reżysera Martina Scorsese za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii i w 2014 roku został wytypowany przez niego do prezentacji w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie w ramach festiwalu polskich filmów Martin Scorsese Presents:Masterpieces of Polish Cinema.
Autor: o

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)